کد خبر: ۱۴۸۳۹
۱۱۵۴ بازدید
۷ دیدگاه (۶ تایید شده)

دموکراسی هراسی، گریز از خرد جمعی (2)

۱۳۹۲/۶/۲۸
۰۰:۱۲

بخش دوم

 

2 - تضاد با نوع حکومت و ساختار سیاسی جامعه؟

آیا مراجعه به افکار عمومی و استفاده از خرد جمعی، خارج از چارچوب­های سیاسی تعریف شده برای جامعه است؟

آنچه که مسلم است، مبنای سیاستگذاری کشور بر جمهوریت استوار است. اساساً در مسایل کلان انتخاباتی کشوری مثل تعیین رییس جمهور و اعضای مجلس خبرگان در سطح کشوری و وکلای مجلس و اعضای شورای شهر در سطح شهری، با سیستم رأی­گیری، به افکار عمومی مراجعه می­شود و صد البته به دلیل فاصله­ شناختی زیادی که بین رأی دهندگان و گیرندگان وجود دارد، مسلماً برداشت درست و تشخیص قریب به واقعیت، چندان هم برای توده مردم، امکان پذیر نیست و به دلایل مختلف این سیستم از اشکالاتی برخوردار است گه برخی منتقدان را بر آن داشته تا فاصله ای بین حقانیت و اکثریت قایل شوند. با این حال، اگر کلیت این رأی­ گیری و مراجعه به آرای عمومی در این سطوح بزرگ را قبول داشته باشیم، طبیعتاً در ابعاد کوچکتر هم بایستی آن را بپذیریم. در حقیقت، با کمتر شدن فاصله بین رأی دهنده و گیرنده و کوچکتر شدن طیف رأی دهندگان، نتیجه بهتر، سالم تر و قریب­تری به واقعیت، عاید خواهد شد. چرا که با کمتر شدن این فاصله، احتمال شناختی دقیق­تر بالا می­رود. نظر سنجی و محوريت دادن به رأي اكثريت در اجتماعات کوچکتر مثل یک اداره یا سازمان، موضوع را از مراجعه به افکار عمومی خارج و به نوعی به دریافت بازخورد از خرد جمعی و تا حدودی مشورت و تبادل افکار در سطحی نسبتاً بزرگتر بدل می­سازد. در حفیفت، با کوچکتر شدن این اجتماعات، دموکراسی عینیت بیشتری می­یابد و به دلیل شناخت بیشتر رای­دهندگان از افرادی که مورد نظر سنجی قرار می­گیرند، بهترین و مناسب­ترین تصمیمات اتخاذ می­شود. همین امر در مورد مسایل ویژه این اجتماعات کوچک و نظرسنجی از آنها برای اتخاذ برخی تصمیمات بزرگ و حیاتی صادق است.

محمد مصدق از طرفداران و پیشروان آیین مردم سالاری، در اوج دوران اختناق حکومت مستبدانه پهلوی نهضت ملی شدن صنعت نفت را با تکیه بر همین اصل، بنا نهاد. از نظر برخی سیاستمداران و کارشناسان، آیت‌الله خمینی با عبارت «میزان رأی مردم است» بر جنبه مردم‌سالارانه حکومت اسلامی پس از انقلاب تأکید داشته است. بسیاری از دولت‌مردان کنونی در جمهوری اسلامی نیز معتقدند «رأی مردم» میزان و پایه حکومت است، و حتی برای آن پایه و اساس فقهی قائل شده‌اند. محمود احمدی‌نژاد، مردم‌سالاری را یک «امر اصیل» در کشور دانسته و نظام حکومتی ایران را نمونه‌ای از «مردم‌سالاری متکی بر ارزش‌های اخلاقی و الهی» و «مردم‌سالاری دینی» و نقطه مقابل «دموکراسی لیبرال» می‌داند.

 

3 - تضاد با عرف و سنن و آیین های باستانی ایرانی؟

ایران به عنوان قدیمی­ترین تمدن دنیا، مهد دموکراسی بوده است. با این حال، تمام مورخان غربی یونان را مهد دموکراسی می­دانند، در حالی که این سخن گزافه­گویی و پنداربافی است. زرتشت پیامبر 3000 سال پیش از میلاد دموکراسی را برای اولین بار به مردم آموخت و برای اولین بار حقوق مرد و زن را برابر دانست. سولون اولین اصلاح گر یونانی در سال  594 پیش از میلاد دم از دموکراسی و اصلاحات می­زد ولی زنان و بردگان را جزو طبقه­بندی اجتماعی خود حساب نکرد و اعلام کرد که زنان حق حکومت و نظر دادن در مورد مسائل اجتماعی را ندارند. کوروش کبیر برده­داری را ممنوع اعلام کرد و حقوق زنان و مردان را یکسان می­دانست و در شرایطی که فاتحان همیشه زبان و فرهنگ خود را به فرهنگ­های مغلوب می قبولاندند نه تنها این کارها را به هنگام کشورگشایی­هایش نمی­کرد، بلکه پیروزی­هایش را مرهون لطف خدای مردم آن کشور می­دانست.

 

بنابراین آنچه روشن است این است که مراجعه به خرد جمعی، تضادی با آموزه­های دینی و اسلامی، حکومتی و سیاسی و عرفی و سنتی ایرانی ندارد. هر چند مخالفانش ممکن است دلایلی از منابع مختلف برای رد آن بیاورند ولی واضح است که این دلایل بهانه ای برای سرپوش گذاشتن بر عمل نه چندان پسندیده ی است که مرتکب می­شوند. بنابراین پاسخ این مسأله را باید در حوزه های دیگری جستجو کرد که ریشه در فرهنگ منحرف شده و سازگار شده با شرایط خودساخته کنونی دارد.

 

پایان بخش دوم

..... ادامه دارد

کانال تلگرامی صدای میانه اشتراک‌گذاری مستقیم این مطلب در تلگرام

نظر شما

۹۲/۶/۲۹ ۱۶:۱۱
دوست عزیزم، جناب آقای دکتر عظیمی دردآشنا،
بنده قصد داشتم بعد از روشن شدن مسأله دانشگاه این مطلب را انتشار دهم و تأخیر عامدانه بنده برای این بود که شبهه و سو تفاهمی در این راستا ایجاد نشود. بنده با حیرت تمام نظاره گر این هراس دردآور در مسولین بودم و انتظار داشتم که با درک مسایل این چنینی از این هراس خارج شوند، با این حال، این هراس تبدیل به تأخیری زیان بار برای دانشگاه شد.

[b]عزیز من! در این شهر و مملکت صداقت و پاکی و غیروابستگی خریدار ندارد که ندارد.[/b]
۹۲/۶/۲۸ ۱۹:۳۳
جناب دکتر جمشیدی ممنون از مطلبتون ولی کمی دیر.
جناب دکتر در دنیای کنونی بغیر از روش دموکراسی راهی برای اداره جامعه وجود ندارد. اگر راه دیگری هم باشد همان حکومت فردی یا همان دیکتاتوری است. در طول سالیان سال حکومت های فردی امتحان خود را پس داده اند و مردم به هیچ عنوان راضی به اینگونه حکومت ها نیستند و اگر در بعضی از کشورها همچنان حکومت های دیکتاتوری وجود دارد بواسطه این نیست که مردم راضیند بلکه مردم آن کشور حاضر به پرداخت تغییر نیستند. به یقین بساط دیکتاتوری در مدت زمان کوتاهی برچیده خواهد شد. نیازی نیست برای موجه بودن دموکراسی آیه و حدیث بیاوریم چراکه عملکرد پیامبر رحمت و حضرت علی (ع) کاملا بر مدار دموکراسی بوده است و این مسئله در تاریخ ثبت و ضبط شده است. در هر صورت به گواه اندیشمندان و تجربه موفق سیستم دموکراسی، دموکراسی بهترین روش اداره جامعه در دنیای کنونی است.
اینکه گفتید در مجموعه های داخل مکشور از بیرون هدایت می شوند حرف کاملا درستی است. این مسئله و مشکل یکی از ایرادات دموکراسی موجود در کشور ماست. جناب دکتر جمشیدی اگر شما هم در انتخابات بعدی کاندیدای مجلس شوید مجبورید برای جمع کردن رای به بیرون از مجموعه خودتان مراجعه کنید و تعدادی از افراد تاثیر گذار را ببینید تا برای شما رای جمع کنند و طبیعتا بعد از انتخاب توقعاتی از شما خواهند داشت و شما مجبورید برای اینکه دوباره نیز رای بیاورید به همان آدم ها باج بدهید و دقیقا این نکته است که باعث می شود مدیران ضعیف در راس امور قرار بگیرند و نتیجه این امر کاملا معلوم است. برای این معضل راه حل وجود دارد و آن تشکیل احزاب قدرتمند است. اگر شمای نوعی از طرف یک حزب کاندیدا شوید مجبور نیستید به تعدادی افراد باج دهید تا برای شما رای جمع کنند بلکه حزب مطبوع شما از شما حمایت خواهد کرد. در این زمینه گفتنی ها بسیار است.
۹۲/۶/۲۸ ۰۶:۰۷
[quote name="محمدصادق نائبی"][list][*]هرچند می دانی همسرت با این تصمیمت موافق است ولی باز نظر او را بخواه
هرچند می دانی فرزند خردسالت از این تصمیم خوشحال است ولی باز فرهنگ مراجعه به خرد جمعی و مشورت را به تبعیت از پیامبر اعظم (ص) نهادینه کن و نظر فرزندت را بپرس.
هرچند تصمیمت را گرفته ای و می دانی کارمندان هم راضی اند ولی باز با آنها مشورت کن. مگر چه کسی عقل کل است؟ مگر نگفته اند: همه چیز را همگان دانند؟ پس تو رئیس نمی توانی کامل باشی. ممکن است گوشه های پنهان و مغفول در این تصمیم تو باشد. آنها را بپرس. ممکن است نظافتچی هم در این موضوع مسئله ای را متذکر شود که از دید شما مغفول بوده است. این همه غرور و خود بزرگ بینی برای چیست؟ تصمیمات منفردانه و متکبرانه جامعه را به بن بست و فساد می کشاند. چرا در فکر خود جمله ی "به کارمند جماعت نباید رو داد!" را تکرار می کنی؟ یک بار امتحان کن و با آنها مشورت کن ببین نظرشان در مورد بلوغ شخصیتی و نبوغ فکری تو چقدر بالا می رود. اینقدر سازمان را به بن بست و چالش کشاندی یک بار هم به خرد جمعی مراجعه کن.
صد بار خطا کردی دیدی ثمرش را
شورا چه بدی داشت که یک بار نکردی؟[/list][/quote]

این واقعیتی انکارناپذیر است که راه حل ساده بسیاری از معضلاتی که در انتخاب مسولین بخش های مختلف شهری و کشوری وجود دارد، همین همه پرسی و مراجعه به خرد جمعی است. بن بست ها همه ناشی از ملاحظات و محافظه کاری های جناحی، ستادی و شخصی است که کارها را پیچیده کردده و یا به انحراف می کشاند.

بسیاری به بهانه پیش بینی نشدن این روند در مقررات از همه پرسی طفره می روند. ولی آیا نمی توان یک پروتوکل و دستورالعمل قوی و راه گشا - حتی حداقل ویژه شهر خودمان - در این زمینه استخراج و نهادینه و حتی به مسولین بالا دست ابلاغ کرد؟ با جرات و اطمینان عرض می کنم که این قدرت و اختیار قابل حصول و دست یافتنی است.

چاره ای که به بریده شدن دست ها و فکرهای آلوده از همه جا می انجامد چرا پذیرفته و عملیاتی نشود؟ پاسخ این چرا غیر از رواج پدیده شوم رانت خواهی و سهم خواهی در جامعه است؟؟
۹۲/۶/۲۸ ۰۴:۱۶
[list][*]هرچند می دانی همسرت با این تصمیمت موافق است ولی باز نظر او را بخواه
هرچند می دانی فرزند خردسالت از این تصمیم خوشحال است ولی باز فرهنگ مراجعه به خرد جمعی و مشورت را به تبعیت از پیامبر اعظم (ص) نهادینه کن و نظر فرزندت را بپرس.
هرچند تصمیمت را گرفته ای و می دانی کارمندان هم راضی اند ولی باز با آنها مشورت کن. مگر چه کسی عقل کل است؟ مگر نگفته اند: همه چیز را همگان دانند؟ پس تو رئیس نمی توانی کامل باشی. ممکن است گوشه های پنهان و مغفول در این تصمیم تو باشد. آنها را بپرس. ممکن است نظافتچی هم در این موضوع مسئله ای را متذکر شود که از دید شما مغفول بوده است. این همه غرور و خود بزرگ بینی برای چیست؟ تصمیمات منفردانه و متکبرانه جامعه را به بن بست و فساد می کشاند. چرا در فکر خود جمله ی "به کارمند جماعت نباید رو داد!" را تکرار می کنی؟ یک بار امتحان کن و با آنها مشورت کن ببین نظرشان در مورد بلوغ شخصیتی و نبوغ فکری تو چقدر بالا می رود. اینقدر سازمان را به بن بست و چالش کشاندی یک بار هم به خرد جمعی مراجعه کن.
صد بار خطا کردی دیدی ثمرش را
شورا چه بدی داشت که یک بار نکردی؟[/list]
۹۲/۶/۲۷ ۱۹:۵۳
[b]پاسخ دکتر جمشیدی :
[/b]

با سلام،
جناب دکتر، بنده این معضل را یکی از مهمترین مشکلات و از گره های کور شهرمان می دانم.
اگر به این مساله توجه شود که به واقع به دلیل خودخواهی های فردی و جناحی از آن چشم پوشی می شود، در هیچ سیستم و اداره و سازمانی مشکل عمده و لاینحلی نخواهیم داشت. خیال همه مسولین هم از ادره آن محموعه آسوده می شود.
نگاه کنید به سرنوشت نهادهای موجود در شهرمان، حتما باید مسولی مسولیتش را به عهده بگیرد که از خارج از آن نهاد پشتیبانی می شود و این که مقبولیت و جایگاهی در داخل مجموعه دارد یا نه اهمیتی ندارد. این آدم ها برای اعمال و عملکردشان، باید به افراد خارج از سازمان پاسخ و گزارش دهند و تعهدی به افراد درون سازمانی ندارند. چرا که مدیون آنها نیستند.
همین می شود که مشکلات دیگری شروع و به معضلات بزرگتری ختم می شود که در ادامه مقاله بدان ها خواهم پرداخت.

سپاسگزار
۹۲/۶/۲۷ ۱۹:۵۲
[b]کامنت دکتر ناصری که به دلیل مشکل فنی حذف شد :
[/b]
با تشکر از دو قسمت مقاله دکتر جمشیدی
مراجعه به خرد جمعی نه تنها در مقابل دین نیست بلکه مکمل هم هستند. حتی پیامبر اکرم (ص) و ائمه (ع) گاهی با اطرافیانشان مشورت می کردند درحالیکه از نظر ما آنها عالم به غیب و عالم به آینده و گذشته هستند و نیازی به مشورت ندارند. دلیل این کار این بود که فرهنگ مراجعه به خرد جمعی را در جامعه جاری کنند. ولی الان متاسفانه این کار برای مدیران ما افت است. آنها تصور می کنند اگر به خرد جمعی مراجعه کنند همه آنها را بی سواد و بی کفایت می دانند. یادم می آید چند سال پیش که در میانه بحران یافتن شهردار پیش آمده بود مهندس نائبی پیشنهاد دادند شورای شهر آگهی عمومی و اطلاعیه عمومی بدهد تا نامزدهای شهرداری خودشان اعلام آمادگی کنند و شورای شهر برنامه های آنها را خواسته و از بین آنها یک نفر را به عنوان شهردار انتخاب کند ولی شورای شهر مقاومت زیادی در برابر این پیشنهادی که از یک بلوغ اجتماعی بالا و یک ذهن تیز نشات می گرفت نشان داد و آخر سر هم دیدم که چقدر به انواع بن بستها خوردند.

وعده ها

پربحث‌ترین مطالب ماه

پربازدیدترین مطالب ماه

۲۳ مرداد سال های گذشته

اخبار روز